انگيزه وعوارض يورش اقتصادي جديد سپاه پاسداران ؟
خرداد 85

يزدان – حاج حمزه
شواهد متعددي گوياي آنند كه پاسدارهاي حاكم برايران , پس از اشغال پست هاي مديريت كلان سياسي –اقتصادي وفرهنگي, براي سلطه بر فعاليتهاي اقتصادي كشور يورش جديدي را آغاز كرده اند . ظرف يكماه گذشته دولت احمدي نژاد پيمانكاري سه فقره طرح بزرگ ملّي را, كه دو فقره آن به استخراج وانتقال گازايران مربوط است و هزينه اجراي آنها بالغ بر 7 ميليارد دلار مي شود , به سپاه پاسداران واگذاركرده است .سپاه براي تصاحب شركت نفتي «كيش اوريننتال » نيز مراحل نهايي مذاكره با صاحبان قبلي آن را طي مي كند .
روي آوردن پاسداران به فعاليتهاي اقتصادي , البته تازگي ندارد . اين نظاميان طعم قدرت چشيده , بلافاصله پس از اعلام آتش بس و اعلام « دوران سازندگي » توسط دولت رفسنجاني , دررسانه هاي حكومتي مدعي شدند كه « آنها كه فرماندهي عمليات 8 ساله جنگ تحميلي را به عهده داشته اند , بايد فرماندهي عمليات سازندگي را نيز به عهده بگيرند » . اين ادعا , درشرايطي كه طرح رفسنجاني مبني بر « ادغام سپاه درارتش » شكست خورده بود ودولت رفسنجاني نسبت به سپاه موضع پاييني داشت , جاي خود را باز كرد و پيمانكاري طرح هاي عمراني بزرگ نظير ساخت سدّ كرخه و اتوبان ساوه , بدون انجام تشريفات مناقصه به آنها وا گذارشد . این فعالیت ها با تشکیل قرارگاه های بازسازی معروف به "قرب" در نیروی هوایی، دریایی، زمینی، بسیج و ستاد متشرک سپاه , ایجاد شرکت هایی با عناوین مختلف و تشكل وتمركز ستادي آنها در« قرارگاه خاتم الأنبيا ء » پیگیری شد ودر بخش های کشاورزی، صنعتی و معدنی، راه سازی، حمل و نقل، صادرات و واردات و آموزش و فرهنگ ادامه يافت . جانشين « قرارگاه سازندگي خاتم الأنبياء » اخيرا درمورد تعداد پروژه هايي كه سپاه طي 16 سال پس از جنگ بدون تشريفات مناقصه پيمانكار اجراي انها شده اعلام كرد «تاكنون ۱۲۲۰ پروژه ملى و منطقه اى، عمومى، صنعتى و معدنى را اجرا كرده ايم و ۲۴۷ پروژه هم در حال اجرا داريم.» ( روزنامه شرق 18 خرداد 85 ) . در مورد سود آوري بالا و جاذبه اين پروژه ها ياد آورمي شود كه پيمانكاران ذيصلاح داخلي وخارجي كه مورد تأييد سازمان برنامه و بودجه هستند , سابق براين برسرگرفتن هريك از اين پروژه ها , ضمن قبول همه شرط وشروط هاي كارفرما , روي دست يك ديگربلند مي شدند و به انواع شگردها متوسّل مي شدند تا برنده مناقصه آنها شوند .
سواي فعالیت های پيمانكاري ,شرکت های وابسته به سپاه،درفعاليتهاي پولي بانكي وصندوقهاي قرض الحسنه , تولید فیلم سینمایی، مرغ داری، زنبور داری، اخذ نمایندگی از شرکتهای خارجی، فعالیت های بازرگانی ترخیص کالاهای وارداتی، استخراج سنگ و زمين خواري نيزفعاليت گسترده داشته اند . سپاه موارد متعددي از زمين هاي مرغوب شهرهاي بزرگ به خصوص شهر تهران را به تصرّف خود درآورده وبا توسل به سركوب مدعيان دولتي مالكيت اين زمين ها را كه با حكم داد گاه براي باز پس گرفتن اين زمين ها مراجعه مي كنند , از سر راه خود برمي دارد . در زمان خاتمي شهرداري تهران بارها با حكم داد گاه بدون نتيجه به سمت پس گرفتن زمين هايي رفت كه سپاه به تصرف خود درآورده است .( دستگيري وبازداشت مأموران شهرداري منطقه 20 تهران درمهرماه سال 83, توسط نيروهاي سپاه نمونه اي ازاين اقدامات است . اين مأموران كه باحكم دادگاه, براي پس گرفتن قطعه زميني كه تحت تصرف "شرکت عمرانی نيروی زمينی سپاه" است مراجعه كرده بودند , بازداشت شدند .
علاوه بر ارگان هاي سپاه , ارگانهاي بسيج نيز كه تحت امر سپاه است , به صورت بي سابقه اي وارد عرصه اقتصاد شده اند. صفوي ,فرمانده كل سپاه پاسداران , روز7مرداد 84 پس از تصرف كرسي رياست جمهوري رژيم توسط « حزب پادگاني » پاسداران , درمورد نقش آتي بسيج ,دركنار « مقابله با تهديدات نرم » [ سركوب حركتهاي اجتماعي ], « كمك به دولت در بسيج سازندگي » را نيز در رديف برنامه كارنيروهاي تمام وقت بسيج اعلام كرد ( خبرگزاري فارس 7 مرداد 84 ) . به دنبال اين برنامه ريزي سپاه ,دولت احمدي نژاد , در « قانون بودجه 1385 » , ارگانهاي بسيج را به طور قانوني پيمانكار ذيصلاح پروژه هاي عمراني دولتي شناخت و جواز عقد قرارداد دستگاههاي دولتي با ارگانهاي بسج را صادركرد . دراين بودجه بندي دولت براي واگذاري كار به نيروهاي بسيج , بودجه عمراني را به صورت چشمگيري افزايش داده و با ارسال اولين متمم بودجه 85 به مجلس , مي خواهد با استفاده از مازاد درآمدهاي نفتي كه به حساب ذخيره ارزي ريخته شده , به دست بسيج پروژه هاي عمراني جديد و هدفمندي را به اجرا درآورد .


موضوع يورش اقتصادي جديد سپاه

يورش جديد سپاه پاسداران به عرصه اقتصاد كشور, روي فعاليت درزمينه نفت وگاز وعقد قرارداد براي اجراي پروژه هاي استراتژيك گازو نفت متمركزشده است . از 7 ميليارد دلار قراردادي كه طي يكماه دولت احمدي نژاد , بدون تشريفات مناقصه , به سپاه واگذاركرده يك قرارداد غيرنفتي ومربوط است به احداث ٢٧ كيلومتر از متروی تهران كه در فر وردين 85 به «قرارگاه خاتم‌انبياء» واگذار شد ه است . دو قرارداد ديگر به پروژه هاي بزرگ بهره برداري ازذخايرگاز كشور و احداث خط لوله انتقال گاز به طول حدود 900 كيلومتر مربوط مي شود كه درزير مشخصات آنها را از نظر مي گذرانيم :
الف : بهره برداري ازفازهاي 15 و16 ذخايرگاز پارس جنوبي
قرارداد فازهاي ۱۵ و ۱۶ طرح توسعه ميدان گازي پارس جنوبي روز هفتم تير85 در عسلويه با حضور رئيس مجلس ، وزير نفت و جانشين فرماندهي قرارگاه خاتم الأنبياء سپاه پاسداران امضا شد . فازهاي 15و 16 طرح توسعه ميدان گازي پارس جنوبي با هدف برداشت روزانه 56 ميليون و 600 هزار مترمكعب گاز از مخزن و توليد 50 ميليون مترمكعب گاز طبيعي تصفيه شده و سالانه يك ميليون تن اتان و يك ميليون و 50هزار تن گاز مايع از هر يك از اين فازها اجرا خواهد شد . بخش خشکي اين پروژه [ عمليات تصفيه گاز در عسلويه ] را نيز قرار گاه خاتم الانبيا اجرا مي کند هزينه اجراي قرارداد توسعه فازهاي 15 و 16 پارس جنوبي حدود 2 ميليارد و 97ميليون دلار برآورد شده كه با اضافه كردن هزينه عمليات مربوط به بخش خشكي به رقمي نزديك به 2.9 ميليارد دلار بالغ خواهد شد. درمورد منبع مالي اين پروژه , اكبرتركان مديرعامل شركت نفت وگاز پارس اعلام كرده كه « به دستور رئيس جمهور, تأمين اعتبارمالي مورد نياز براي توسعه فازهاي 15 و16 پارس جنوبي ازمحل حساب ذخيره ارزي خواهد بود » (خبرگزاري فارس 14 اسفند 84 )

نكته لازم به ياد آوري آن است كه , تا خرداد ماه سال پيش قراربود سپاه پاسداران اين طرح بزرگ را با مشاركت وهمكاري شركت نروژي « ايكرگاورنر» اجرا كند . اما افشاگري ماهيت سپاه پاسداران دركنفرانس « تجارت وحقوق بشر» نروژ توسط هواداران شوراي ملي مقاومت, مجلس ونخست وزيراين كشور را واداربه مداخله كرد و باعث شد كه قرارداد شركت نروژي فسخ شود واين شركت ازهمكاري با سپاه محروم گردد!
ب –عقد قرارداد نصب خط لوله سراسري گاز
اين قرارداد روز 17 خرداد 1385 درحضورصفوي فرمانده كل سپاه و وزيرنفت احمدي نژاد بين قرارگاه خاتم الا نبياء سپاه پاسداران و وزارت نفت امضاء شده است .مطابق اين قرارداد سپاه با هزينه اي حدود 1.3 ميليارد دلار قرار است از عسلويه به بندرعباس واز آنجا به سيستان وبلوچستان گازارسال كند. طول مسير خط لوله اي كه فعلا در ايرانشهر به پايان مي رسد , حدود 900 كيلو متر است . قطر لوله را 56 اينچ يعني بالاترين قطر موجود لوله هاي فولادي گاز پيش بيني كرده اند كه ازاين مسير بتوانند به پا كستان نيز گاز صادر كنند . ۸۰۸ ميليون يورو هزينه ارزى و ۴۴۴/۲ ميليارد ريال هزينه ريالى اجراى اين پروژه است . به گفته مدير عامل شركت گاز ايران «تامين مالى و خريد پروژه هم به قرارگاه خاتم الانبيا واگذار شده است.»

ج – تصاحب شركت نفتي « كيش اورينتال »
سپاه پاسداران به سمت تصاحب شركتهاي نفتي مجهزي مثل « شركت كيش اورينتال » كه به لحاظ فني مورد قبول خارجي ها مي باشند نيز, روي آورده است .شركت « كيش اورينتال » تنها شركت نفتي ايراني است كه در زماني كه ناصري , طرف مذاكره قبلي پرونده اتمي رژيم با خارجي ها , عضو هيأت مديره آن بود , با يك شركت نفتي آمريكايي ( شركت هالي برتون ) قرارداد همكاري امضاء كرده بود. اين شركت در حال حاضر در ميدان نفتي مشترك بين ايران و عراق در غرب ,و برخي ديگر از ميادين نفت و گاز از جمله ميدان فروزان (مشترك بين ايران و عربستان )و ميدان سلمان و همچنين ميدان نفتي هنگام مشغول حفاري است.( خبرگزاري فارس 7 تير85 )


انگيزه وعوارض يورش :
نهاد اقتصادي سپاه پاسداران , درمقايسه با سايرنهاد هاي مشابه حكومتي مثل بنياد مستضعفان و آستان قدس رضوي , تنها نهادي است كه دردولت احمدي نژاد , امتياز فعاليت گسترده در بخش نفت وگازكشور را به دست آورده است. فضاي سياسي جنگ گونه اي كه حاكميت پاسداران را احاطه كرده و موضوع و نوع فعاليتهايي كه در يورش اقتصادي جديد سپاه مورد توجه واقع شده است , نشان مي دهد كه سپاه در اين يورش , صرفا ,به انگيزه غارت منابع مالي وارد عرصه اقتصاد نشده و مي خواهد ملاحظات ونگرش امنيتي ونظامي جريان حاكم را نيز بر اقتصاد كشور , به خصوص در بخش نفت وگاز, حكمفرما كند . بخش نفت وگاز, سياسي ترين بخش اقتصاد ايران است وپاسداران حاكم براي آنكه از حربه سياسي نفت وگاز ايران درتنظيم رابطه بين المللي خود استفاده لازم را به عمل آورند به مديريت دولت احمدي نژاد براين بحش اكتفا نكرده و به سمت اعمال مديريت نظامي – سياسي بر بخش نفت وگاز كشور به پيش مي روند . البته اعمال اين مديريت با بهره برداري مالي ارگان سپاه وبسيج و فرماندهان آنها , منافاتي ندارد . صفوي در مصاحبه با خبرنگاران برخورداري مالي سپاه ازاين خان يعما را درجهت تقويت « بنيه دفاعي » كشور, (به معناي صحيح آن تقويت مانع اصلي تغييراوضاع درايران ),اعلام مي كند . به لحاظ لفت وليس فرماندهان سپاه نيز ياد آور مي شود كه درجريان دعواي سپاه با مجلس برسر تعييين وزير نفت دولت احمدي نژاد , فاش شد كه صادق محصولي فرمانده سابق سپاه كه احمدي نژاد براي تصدي پست وزارت نفت معرفي كرده بود , درموقع حدمت درسپاه 50 ميليارد تومان ثروت انباشته كرده است !
بررسي عوارض يورش سپاه به عرصه اقتصاد كشور, بحث گسترده اي را مي طلبد . درزير به ذكر محور برخي از عوارض ملموس اين يورش اكتفا مي كنيم:
تقويت و تاخت وتاز بيش ازپيش عاملي كه مانع نظامي تغيير اوضاع درايران است

تنگ شدن عرصه فعاليت بر بخش خصوصي و فرارگسترده ترسرمايه ها به خارج مرزها
عدم شفافيت مالي , فرارمالياتي و گسترش بيش ازپيش اقتصاد زيرزميني
4- به لحاظ فني , واگذاري پيمانكاري طرح هاي بزرگ ملّي به سپاه را , به علت عدم صلاحيت پيمانكار و نبود نظارت وبازرسي فني ازجانب كارفرما , بايد به حساب اتلاف منابع مالي كمياب كشورگداشت